Dr. Sema Çağlayan
ORCID: 0000-0002-5715-8744
semacaglyan@gmail.com
ISBN: 978-605-71074-1-1
Yayın Tarihi: 05.08.2024
Doi: 10.5281/zenodo.13220565
İnfodemi, 21. yüzyılın sahip olduğu dijital imkanlar ile vücut bulan; COVID-19 pandemisi ile üzerinde çalışmaların yoğunlaştığı oldukça yeni bir kavramdır. Oluşumu, yayılımı ve etkileri yönüyle geniş bir çalışma alanını kapsayan infodemi, tehlikeli olabilen sonuçları dolayısıyla bir pandemi sırasında öncelikli olarak ele alınıp yönetilmesi gereken bir unsur ve disiplinler arası bir yaklaşım olarak öne çıkmaktadır.
İnfodemi, bilgi (info) ve salgın (pandemic) kelimelerinin birleştirilmesiyle kavramsallaştırılmıştır (Merriam-Webster, 2020). Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ, t.y.; DSÖ, 2020a) infodemiyi “bir salgın sırasında ortaya çıkan, genellikle dijital ve fiziksel ortamlarda yer alan, bazıları doğru, bazıları ise yanlış olan, karışıklığa ve nihayetinde hükümetlere ve halk sağlığı müdahalelerine karşı güvensizliğe yol açan, yanlış veya yanıltıcı bilgiler içeren bilgi bolluğu” olarak tanımlamaktadır.
İnfodemi kavramı, literatüre siyaset bilimci David Rothkopf tarafından kazandırılmıştır. Rothkopf bu kavramı, 2003 yılında gerçekleşen şiddetli akut solunum sendromu (SARS) salgını sırasında korku, spekülasyon ve söylenti ile karışan, modern bilgi teknolojilerinin geniş kapsamlı imkanlarıyla dünya çapında hızla yayılma olanağı bulan gerçek bilgilerin salgın anında ulusal ve uluslararası tepkiyi nasıl etkilediğini açıklayabilmek için kullanmıştır (Tomes, 2020, s. E1311).
İnfodemiyoloji ise, özellikle elektronik ortamda, sağlık konulu yanlış bilgi dağılımını ve insanların bilgi arama davranışlarını inceleyerek potansiyel tehlikeleri ele almak üzere geliştirilmiş yeni bir epidemiyoloji dalı olarak tanımlanmaktadır (Eysenbach, 2002, s. 763; Gao, 2022, s. 1182). İnfodemiyoloji disiplini, insanların sağlıkla ilgili bilgiler için internette nasıl arama yapıp gezindiklerini ve bu bilgileri nasıl ilettiklerini ve paylaştıklarını analiz ederek toplumların sağlıkla ilgili davranışlarına ilişkin bilgi ve öngörü sağlamayı hedeflemektedir (Eysenbach, 2009, s. 2011). Bu yönüyle infodemiyoloji, infodemi ile mücadele için gereken adımların belirlenebilmesi ve stratejilerin geliştirilebilmesi adına kapsamlı bir araştırma ve kavrayış sunmaktadır.
İnfodemi, sadece yanlış ve zararlı bilgilerin oluşturduğu bilgi bolluğunu ifade etmez; doğru bilgilerin de yer aldığı bir bilgi karmaşasını tanımlar. Kapsamında her türlü bilgi içeriği mevcuttur. Belli başlı olanları arasında misenformasyon, dezenformasyon, malenformasyon, komplo teorisi, geçerli bilgiler, rahatlatıcı bilgiler, şaşırtıcı bilgiler, şok edici bilgiler, şüpheli bilgiler, ertelenen bilgiler yer almaktadır (Ashrafi-Rizi ve Kazempour, 2020; Erdoğan vd., 2022, s. 13; Bheekhun vd., 2021).
İnfodemi, infobezite ve bilgi kirliliği kavramları ile karıştırılabilmektedir. İnfobezite (aşırı bilgi yüklemesi), bireylerin günlük yaşamda gerekenden çok daha fazla bilgiye maruz kalmasının yarattığı olumsuzluğu ifade etmektedir (Ersöz ve Kahraman, 2020, s. 431; Şimşek İşliyen, 2020, s. 256). Bilgi kirliliği ise doğruluğu ispatlanmamış ve güvenilir olmayan, bireylere ve topluluklara faydası olmamakla birlikte zararı dokunan kirli bilgi yığınlarıdır (Boyraz, 2023). İnfodemi, tipik olarak sağlık ile ilişkili spesifik bir konu hakkında doğru ve/veya yanlış bilgilerin hızlı ve geniş kapsamlı bir şekilde yayılmasını ifade etmektedir (Merriam-Webster, 2020). Bu yönüyle infobezite ve bilgi kirliliğinin çağrıştırdığı anlamlardan beslenmekle birlikte bu kavramlardan farklıdır. Bununla birlikte zararlı bilgilerle birlikte faydalı bilgilerin de içinde yer aldığı bir bilgi bolluğuna çağrışım yapmakta ve bu durumun yararlı bilginin alımlanmasını zorlaştırdığına dikkati çekmektedir.
Bilgi üretiminin artması, bilginin ve bilgiye erişme yollarının dijital boyutta çoğalması, bilimsel bilginin yanı sıra bilimsel olmayan bilgilere de kolay ulaşım, hakemli ve hakemsiz dergilerde yayımlanan makaleler ile salgın hastalık hakkındaki diğer yayınların hızla artması dolayısıyla bilimsel kalitenin baltalanması, sosyal medya platformlarının yaygınlaşması ve bu bilgilerin sosyal medya dahil çeşitli platformlarda kolay bir şekilde yayılabilmesi, infodeminin oluşumuna neden olan koşulların başında yer almaktadır (Glick vd., 2021, s. 967; Magarini vd., 2021; Pian vd., 2021; Morris, 2021; Pan American Health Organization [PAHO], 2020; Tentolouris vd., 2021, s. 161). Yeni teknolojiler de bir taraftan infodemi ile mücadele için bilimsel bilgiler ve bulguların geniş çapta yayılmasını mümkün kılarken, diğer taraftan infodeminin gelişip yayılması için uygun kanalları oluşturmaktadır (DSÖ, 2020b). Teknoloji tarafından desteklenmesi ve sosyal ağ bağlantıları ile kolaylıkla yayılabilmesi dolayısıyla infodemi, günümüz toplumlarına has bir sorun teşkil etmektedir (Tomes, 2020, s. E1311).
Hızla yükselen küresel bir sağlık sorunu olan infodemi (Gangireddy, 2022, s. 1), salgın hastalık ve tedavisi hakkındaki yanlış ve doğruluğu kanıtlanmamış iddiaların yayılımını sürdürebilmekte; kanıtlanmış bilimsel bilgilerin inkâr edilmesine yol açabilmektedir (Bheekhun vd., 2021). Bireylerde kafa karışıklığına ve sağlık yetkililerine karşı güvensizliğe neden olan infodemi (Magarini vd., 2021) bir virüs gibi bulaşıcıdır ve hızla büyümektedir. Komplo teorileri ve kötü niyetli tavsiyelerin doğru kabul edilmesine neden olan infodemi (Bheekhun vd., 2021), insanların ihtiyaç duyduğunda güvenilir kaynaklara erişimini zorlaştırmakta (DSÖ, 2021), yanlış tedaviler ve sahte ilaçların uygulanmasına sebep olmakta, halk sağlığı önlemlerine uyulmasını tehlikeye atmakta (Teodoro vd., 2021; The Lancet, 2020: 291; Luo vd., 2021; Geronikolou ve Chrousos, 2021), bu sebeple salgın hastalık mücadelesinde önemli bir zorluk yaratmaktadır (DSÖ, 2020c, s. 1). Bu yönüyle halk sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır (Bin Naeem ve Bhatti, 2020, s. 233).
İnfodemilerin pandemiler kadar ciddi olduğu belirtilmekte (Mheidly ve Fares, 2020, s. 419); bu sebeple salgın yönetiminin bir parçasını oluşturması gerektiği ifade edilmektedir (Lohiniva vd., 2022). Yeni teknolojilerin ve sosyal medya platformlarının sunduğu olanaklar ile pandemilere eşlik eden infodeminin tamamen ortadan kaldırılamayacağı, bununla birlikte yönetilmesinin mümkün olduğu belirtilmekte ve bu yönde bireysel ve kurumsal boyutta kapsamlı girişimler geliştirilmektedir (DSÖ, 2020b; Geçer 2020, s. 226). Bireysel boyutta en fazla üzerinde durulan parametreyi, bireylerin çeşitli okuryazarlık yeterliliklerini geliştirmek oluşturmaktadır. Bu kapsamda önerilen yeterlilikler arasında sağlık okuryazarlığı, medya okuryazarlığı, bilgi ve bilim okuryazarlığı ile dijital okuryazarlık bulunmaktadır (Bas-Sarmiento vd., 2022, s. 1, 2; Bin Naeem ve Kamel Boulos, 2021, s. 2; Biasio vd., 2021, s. 1304; Cheng ve Nishikawa, 2022, s. 1526; DSÖ, 2020d, s. 2, 19; Dadaczynski vd. 2021, s. 1,13; De Gani vd., 2022, s. 13; Eysenbach, 2020; Elbarazi vd., 2022, s. 299; Sentell vd., 2020, s. 3; Okan vd., 2020, s. 13; Paakkari ve Okan, 2020, s. E250; Świątkiewicz-Mośny vd., 2022, s. 1,2; Vrdelja vd., 2021, s.1; Liu ve Xiao, 2021, s. 3; Nguyen vd., 2021, s.1; Pian vd., 2021; Chan vd., 2022, s. 633; Chong vd., 2020; Tumpey, 2020; Ying ve Cheng, 2021, s. 4; Kyabaggu vd., 2022, s. 5). Belirtilen tüm bu okuryazarlık türlerinin çeşitli kazanımları, infodemi ile mücadele etmek için bireylerin ihtiyaç duyduğu becerileri sağlamakta ve infodemiye karşı koymada kısa ve uzun vadede destekleyici olacağı belirtilmektedir. Bireysel boyutta infodemi mücadelesi için yeni ortaya atılan bir kavram olan infodemi okuryazarlığı yeterliliği ise yukarıda belirtilen okuryazarlık türleri ile birlikte görsel okuryazarlık ve afet okuryazarlığı yeterliliklerini barındıran kapsamlı bir beceri seti olarak tanımlanmakta ve infodemi mücadelesinde bütüncül bir yaklaşım sunacağı ifade edilmektedir (Çağlayan, 2023).
İnfodemi ve infodemiyoloji ile ilgili gerçekleştirilen araştırmaların sayısı kısa sürede artmış ve geniş bir literatür yaratmıştır. Bu durum, infodemi ile mücadele için motive edici yaklaşımların geliştirilmesine de yardımcı olmuştur. Fakat kavramın hızlı bir şekilde popülerleşmesi infodeminin tanımı ve kapsamı hakkında hatalı yorumlamaların yapılmasına ve kavramın farklı bağlamlarda ele alınmasına yol açmış; deprem ya da sel gibi herhangi bir felaket anında yayılan dezenformasyon ya da bilgi bolluğunun da infodemi olarak tanımlanmasına sebep olmuştur. İnfodemi araştırmalarının kapsamını pandemi ve epidemilere özgü olan ve hızlı bir şekilde yayılan bilgi bolluğu ve bilgi karmaşası oluşturmaktadır. İnfodemi ile mücadele yaklaşımları da özellikle salgın hastalıklar temelinde geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. İnfodemi araştırmalarının bağlamından sapmaması gerektiği unutulmamalı ve tutarlı bir kavramsallaştırmaya sadık kalınmalıdır.
Anahtar Kelimeler: İnfodemi, İnfodemiyoloji, Bilgi Bolluğu.
Kaynakça
Ashrafi-Rizi, H. Kazempour, Z. (2020). Information Typology in Coronavirus (COVID-19) Crisis; A Commentary. Archived of Academic Emergency Medicine, 8 (1). DOI: 10.22037/aaem.v8i1.591.
Bas-Sarmiento, P., Lamas-Toranzo, M., Fernandez- Gutiérrez, M., Pza- Méndez, M. (2022). Health Literacy, Misinformation, Self-Perceived Risk and Fear, and Preventive Measures Related to COVID-19 in Spanish University Students. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19 (22). DOI: 10.3390/ijerph192215370.
Bheekhun, Z., Lee, G., Camporesi, S. (2021). Challenges of an ‘Infodemic’: Separating Fact from Fiction in a Pandemic. International Emergency Nursing, 57. DOI: 10.1016/j.ienj.2021.101029.
Biasio, L. R., Bonaccorsi, G., Lorini, C., Pecorelli, S. (2021). Assesing COVID-19 Vaccine Literacy: A Preliminary Online Survey” Human Vaccines & Immunotherapeutics, 17 (5), s. 1304-1312. DOI: 10.1080/21645515.2020.1829315.
Bin Naeem, S., Bhatti, R. (2020). The Covid-19 ‘Infodemic’: A New Front for Information Professionals. Health Information & Libraries Journal, 37(3), s. 233-239. DOI: 10.1111/hir.12311.
Bin Naeem, S., Kamel Boulos, M. N. (2021). Misinformation Online and Health Literacy: A Brief Overwiev. International Journal of Environmetal Research and Public Health, 18, 8091. DOI: 10.3390/ijerph18158091.
Boyraz, H. M. (2023). Bilgi Kirliliği. İletişim Ansiklopedisi, DOI: 10.5281/zenodo.8154883.
Chan, H., Chu, S., Gala, B., Islam, A., Hina Batool, S., Bhardwaj, R.K., Lamba, M., Kanchana Jayasekara, P. (2022). Equipping Students and Beyond with Sound COVID-19 Knowledge to Survive and Thrive Despite the Pandemic. Proceeding of the Association for Information Science and Technology, 59 (1), s. 633-635. DOI: 10.1002/pra2.673.
Cheng, J. W., Nishikawa, M. (2022). Effects of Health Literacy in the Fight Against the COVID-19 Infodemic: The Case of Japan. Health Communication, 37 (12), s. 1520-1533. DOI: 10.1080/10410236.2022.2065745.
Chong, Y.Y., Cheng, H.Y., Chan, H.Y.L., Chien, W.T., Wong, S.Y.S. (2020). COVID-19 Pandemic, Infodemic and the Role of eHealth Literacy. International Journal of Nursing Studies, 108 (2020). DOI: 10.1016/j.ijnurstu.2020.103644.
Çağlayan, S. (2023). İnfodemi Okuryazarlığının Salgın İletişimindeki Rolü: İnfodemi Okuryazarlığı Ölçek Geliştirme Çalışması. Yayımlanmamış Doktora Tezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp. Erişim Tarihi: 05.01.2024.
Dadaczynski, K., Okan, O., Messer, M., Leung, A.Y.M., Rosário, R., Darlington, E., Rathmann, K. (2021). Digital Health Literacy and Web-Based Information-Seeking Behaviors of University Students in Germany During the COVID-19 Pandemic: Cross-Sectional Survey Study. Journal of Medical Internet Research, 23 (1). DOI: 10.2196/24097.
De Gani, S.M., Berger, F.M.P., Guggiari, E., Jaks, R. (2022). Relation of Corona-Specific Health Literacy to Use of and Trust in Information Sources During the COVID-19 Pandemic. BMC Public Health, 22 (1), 42. DOI: 10.1186/s12889-021-12271-w.
Dünya Sağlık Örgütü (t.y.). Infodemic. https://www.who.int/health-topics/infodemic#tab=tab_1. Erişim Tarihi: 05.08.2023.
Dünya Sağlık Örgütü (2020a). Infodemic Management. https://www.who.int/teams/risk-communication/infodemic-management. Erişim Tarihi: 05.07.2021.
Dünya Sağlık Örgütü (2020b), Call For Action: Managing the Infodemic. https://www.who.int/news/item/11-12-2020-call-for-action-managing-the-infodemic. Erişim Tarihi: 06.07.2021.
Dünya Sağlık Örgütü (2020c). An Ad Hoc WHO Technical Consultation Managing the COVID-19 Infodemic: Call For Action. Geneva. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. https://www.who.int/publications/i/item/9789240010314 / Erişim Tarihi:07.07.2021.
Dünya Sağlık Örgütü (2021). WHO Public Health Research Agenda for Managing Infodemics. Geneva: World Health Organization. Licence: CC BY-NC-SA 3.0 IGO. https://apps.who.int/iris/handle/10665/339192. Erişim Tarihi: 06.07.2021.
Elbarazi, I., Saddik, B., Grivna, M., Aziz, F., Elsori, D., Stip, E., Bendak, E. (2022). The Impact of the COVID-19 “Infodemic” on Well-Being: A Cross-Sectional Study. Journal of Multidisciplinary Healthcare, 15, s. 289-307. DOI: 10.2147/JMDH.S346930.
Erdoğan, E., Uyan Semerci, P., Eyolcu Kafalı, B., Çaytaş, Ş. (2022). İnfodemi ve Bilgi Düzensizlikleri, Kavramlar, Nedenler ve Çözümler. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Ersöz, B., Kahraman, Ü.G. (2020). Bilişim Çağında Bilginin Değişen Yüzü: İnfobezite Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4 (2), s. 431-444.
Eysenbach, G. (2002). Infodemiology: The Epidemiology of (Mis)information. The American Journal of Medicine, 113 (9), s. 763-765. DOI:10.1016/S0002-9343(2)01473-0.
Eysenbach, G. (2009). Infodemiology and Infoveillance: Framework for an Emerging Set of Public Health Informatics Methods to Analyze Search, Communication and Publication Behavior on the Internet. Journal of Medical Internet Research, 11 (1), s. 1-11. DOI: 10.2196/jmir.1157.
Eysenbach, G. (2020). How to Fight an Infodemic: The Four Pillars of Infodemic Management. Journal of Medical Internet Research, 22 (6), s. 1-6. DOI: 10.2196/21820.
Gangireddy, R., Chakraborty, S., Pakenham-Wals, N., Nagarajan, B., Krishan, P., McGuire, R., Vaghela, G., Sriharan, A. (2022). Themes Surrounding COVID-19 and Its Infodemic: Qualitative Analysis of the COVID-19 Discussion on the Multidisciplinary Helathcare Information for All Health Forum. JMIR Infodemiology, 2 (1), e30167. DOI: 10.2196/30167.
Gao, G.F. (2022). Infodemiology: The Science Studying Infodemic and Inforus. China CDC Weekly, 4(52), s. 1181-1182. DOI: 10.46234/ccdcw2022.237.
Geçer, E. (2020a). Geleneksel Medya Gücünü Koruyor. TRT Akademi İnfodemi Araştırması Raporu, s. 218-226. https://trtakademi.net/wp-content/uploads/2020/08/TRT-Akademi-Infodemi-Arastirmasi-Raporu.pdf. / Erişim Tarihi: 28.09.2021.
Geronikolou, S., Chrousos, G. (2021). COVID-19-Induced Fear in Infoveillance Studies: Pilot Meta-analysis Study of Preliminary Results. JMIR Formative Research, 5 (2). DOI: 10.2196/21156.
Glick, M., Wolff, M.S., Carrasco-Labra, A. (2021). COVID-19 and Scientific Illiteracy, a Syndemic. The Journal of the American Dental Association, 152 (12), s. 967-968. DOI: 10.1016/j.adaj.2021.09.013.
Kyabaggu, R., Marshall, D., Ebuwei, P., Ikenyei, U. (2022). Health Literacy, Equity, and Communication in the COVID-19 Era of Misinformation: Emergence of Health Information Professionals in Infodemic Management. JMIR Infodemiology, 2 (1), e35014. DOI: 10.2196/35014.
Liu, T., Xiao, X. (2021). A Framework of AI-Based Approaches to Improving eHealth Literacy and Combating Infodemic. Frontiers in Public Health, 9:755808, DOI: 10.3389/fpubh.2021.755808.
Lohiniva, A.L., Nurzhynska, A., Hudi, A., Anim, B., Aboagye, D. (2022). Infodemic Management Using Digital Information and Knowledge Cocreation to Address COVID-19 Vaccine Hesitancy: Case Study From Ghana. JMIR Infodemiology, 2 (2). DOI: 10.2196/37134.
Luo, J., Xue, R., Hu, J., El Baz, D. (2021). Combating the Infodemic: A Chinese Infodemic Dataset for Misinformation Identification. Healthcare (Basel), 9 (9). DOI: 10.3390/healthcare9091094.
Magarini, F.M., Pinelli, M., Sinisi, A., Ferrari, S., De Fazio, G.L., Galeazzi, G.M. (2021). Irrational Beliefs about COVID-19: A Scoping Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18 (19). DOI: 10.3390/ijerph18199839.
Merriam-Webster (2020). Words We’re Watching: Infodemic. https://www.merriam-webster.com/words-at-play/words-were-watching-infodemic-meaning Erişim Tarihi: 08.07.2021.
Mheidly, N., Fares, J. (2020). Leveraging Media and Health Communication Strategies to Overcome the COVID-19 Infodemic. Journal of Public Health Policy, 41(4), s. 410-420. DOI: 10.1057/s41271-020-00247-w.
Morris, T. (2021). How Healthcare Can Combat the COVID-19 Infodemic. https://www.elsevier.com/connect/healthcare-professionals/how-healthcare-can-combat-the-covid-19-infodemic. Erişim tarihi: 28.04.2023.
Nguyen, H.T., Do, B.N., Pham, K.M., Kim, G.B., Dam, H.T.B., Nguyen, T.T., Nguyen, T.T.P., Nguyen, Y.H., Sørensen, K., Pleasant, A., Duong, T.V. (2020b). Fear of COVID-19 Scale-Associations of Its Scores with Health Literacy and Health-Related Behaviors among Medical Students. International Journal of Environmental Researxh and Public Health, 7 (11). DOI: 10.3390/ijerph17114164.
Okan, O., Bollweg, T.M., Berens, E.M., Hurrelmann, K., Bauer, U. Schaeffer, D. (2020). Coronavirus-Related Health Literacy: A Cross-Sectional Study in Adults During the COVID-19 Infodemic in Germany. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17 (15), DOI: 10.3390/ijerph17155503.
Paakkari, L., Okan, O. (2020). COVID-19: Health Literacy is an Underestimated Problem. Comment, 5 (5), E249-E250. DOI: 10.1016/ S2468-2667(20)30086-4.
Pan American Health Organization – PAHO (2020). Understanding the Infodemic and Misinformation in the Fight Against Covid-19. https://iris.paho.org/handle/10665.2/52052 Erişim Tarihi: 05.07.2021.
Pian, W., Chi, J., Ma, F. (2021). The Causes, Impacts and Countermeasures of COVID-19 ‘Infodemic’: A Systematic Review Using Narrative Synthesis. Information Processing & Management, 58 (6). DOI: 10.1016/j.ipm.2021.102713.
Sentell, T., Vamos, S., Okan, O. (2020). Interdisciplinar Prspectives on Health Literacy Research Around the World: More Important Than Ever in a Time of COVID-19. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17 (9): 3010. DOI: 10.3390/ijerph17093010.
Świątkiewicz-Mośny, M., Prokop-Dorner, A., Ślusarczyk, M., Ożegalska-Łukasik, N., Piłat- Kobla, A., Zając, J., Bala, M.M. (2022). When Peppa Pig and Confucius Meet, Joining Forces on the Battlefield of Health Literacy – A Qualitative Analysis of COVID-19 Educational Materials for Children and Adolescents from China, the USA, and Europe. Plos One, 17(12): e0278554. DOI:10.1371/journal.pone.0278554.
Şimşek İşliyen, F. (2020). Dijital Çağda Bilginin Değişen Niteliği ve İnfobezite: Z Kuşağı Üzerine Bir Odak Grup Çalışması. Selçuk İletişim, 13 (1), s. 246-172.
Tentolouris, A., Ntanasis-Stathopoulos, I., Vlachaki,s P.K., Tsilimigras, D.I., Gavriatopoulou, M., Dimopoulos, M.A. (2021). COVID-19: Time to Flatten the Infodemic Curve. Clinical and Experimental Medicine, 21(2), s.161-165. DOI: 10.1007/s10238-020-00680-x.
Teodoro, D., Ferdowsi, S., Borissov, N., Kashani, E., Vicente Alvarez, D., Copara, J., Gouareb, R., Naderi, N., Amini, P. (2021). Information Retrieval in an Infodemic: The Case of COVID-19 Publications. Journal of Medical Internet Research, 23(9). DOI: 10.2196/30161.
The Lancet (2020). The Truth is Out There, Somewhere. The Lancet, 396, 291. DOI:10.1016/S0140-6736(20)31678-0.
Tomes, N. (2020). Managing the Modern Infodemic. Canadian Medical Association Journal, 192 (43), E1311-E1312. DOI: 10.1503/cmaj.201905.
Tumpey, A. J., Daigle, D., Nowak, G.J. (2019). Communicating During an Outbreak or Public Health Investigation. Rasmussen, S. A. Ve Goodman R.A., The CDC Field Epidemiology Manual. New York: Oxford University Press. DOI: 10.1093/oso/9780190933692.003.0012.
Vrdelja, M., Vrbovšek, S., Klopčič, V., Dadaczynski, K., Okan, O. (2021). Facing the Growing COVID-19 Infodemic: Digital Health Literacy and Information – Seeking Behaviour of University Students in Slovenia. International Journal of Environmental Research anf Public Health, 18, 8507. DOI: 10.3390/ ijerph18168507.
Ying, W., Cheng, C. (2021). Public Emotional and Coping Responses to the COVID-19 Infodemic: A Review and Recommendations. Frontiers in Psychiatry,
